පාවිච්චි කරන ලද පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීම, අරපිරිමැස්ම නිරූපණය කරන හා පරිසර හිතකාමී පුරුද්දක් ලෙස බාහිරින් පෙනුන ද, එමගින් නො සලකා හැරිය නො හැකි ගැටලූ රාශියක් ඇති වෙයි. ආහාර විස වීම වැනි සෞඛ්‍ය ගැටලූ ඇති කළ හැකි හානිකර ද්‍රව්‍ය, පාවිච්චි කරන ලද පොල්තෙල්වල අඩංගු විය හැකි බැවින්, භාවිත කළ තෙල් සමඟ නැවත ආහාර පිසීම හානිදායක වේ.
ආහාර පිසීමේ දී පොල්තෙල් මිනිසුන් අතර වඩාත් ජනප්‍රිය ව ඇත. එහි ්‍යෘඛ නමැති ශරීරයට හිතකර කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම ඉහළ නැංවීම ඇතුළු විවිධ සෞඛ්‍ය වාසි පවතී. විශේෂයෙන් ලෝරික් අම්ලයේ ඉහළ අන්තර්ගතයක් පවතී. මීට අමතර ව, බොහෝ කෑම වර්ගවල රසය වැඩි කරන වෙන ම රසයක් සහ සුවඳක් ද පොල්තෙල්වල ඇත.
පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීම මූලික වශයෙන් පැන නගින්නේ, ආර්ථීක කරුණක් ලෙස නාස්තිය අවම කිරීමට ඇති කැමැත්ත මත ය. එහෙත් පෙර ඉවුම් පිහුම් කටයුතුවලට භාවිත කළ තෙල් නැවත භාවිත කිරීමෙන්, පුද්ගලයන්ට මුදල් ඉතිරි කර ගත හැකි වුව ද එහි අහිතකර ප්‍රතිඵල ඊට වඩා ඉහළ ය.
මෙවැනි ගැටලූ පොල්තෙල් නැවත භාවිතය සම්බන්ධ ව ඇති විය හැකි අතර ඇතැම් විශේෂඥයින් මෙසේ තෙල් වර්ග භාවිතය නුසුදුසු බව පෙන්වා දී ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, ඇමරිකානු හෘද සංගමය, පොල්තෙල් ඇතුළු සියලූ ම සංතෘප්ත මේද පරිභෝජනය සීමා කිරීමට යෝජනා කර ඇත. මෙම නිර්දේශයට පදනම් වී ඇත්තේ හෘද රෝග සඳහා අවදානම මත ය.
එමෙන් ම පෝෂණ හා ආහාර සුරක්ෂිතතා ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයෝ බොහෝ විට අනතුරුදායක සංයෝග සෑදීමේ හැකියාව සහ පෝෂණ අගය නැති වී යාම යන හේතු දෙක නිසා, ඕනෑ ම පිසින තෙල් වර්ගයක් නැවත භාවිත කිරීමට එරෙහි ව අනතුරු අඟවති. රසය සහ සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ යන කරුණු දෙක ම සහතික කිරීම සඳහා, එක් එක් ඉවුම් පිහුම් කටයුතු සඳහා නැවුම් තෙල් භාවිත කිරීමේ වැදගත්කම ඔවුහූ පෙන්වා දෙති.
පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීමේ අදහසෙහ, ආර්ථීක හා පාරිසරික දෘෂ්ටිකෝණයකින් සිත් ඇදගන්නා සුලූ බවක් පෙනෙන්නට තිබුණ ද එය සැලකිය යුතු ගැටලූ සහ අවදානම් කිහිපයක් ඇති කරයි. මෙම ගැටලූවලට පෝෂණ අගය පිරිහීම, හානිකර සංයෝග සෑදීම, රස වෙනස් වීම, නරක් වීමේ අවදානම වැඩි වීම, සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ ගැටලූ, දුම් ලක්ෂ්‍යය අඩු වීම ඇතුළත් වේ. මෙම ගැටලූ අවම කර ගැනීම සඳහා පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීමට තෝරා ගන්නා පුද්ගලයින් ප්‍රවේශම් විය යුතු අතර තෙල් පෙරීම, නිසි ලෙස ගබඩා කිරීම සහ අධික උෂ්ණත්වයක් යටතේ පිසීමෙන් වැළකී සිටීම වැනි යෝග්‍ය ක්‍රම අනුගමනය කළ යුතු ය. පොල්තෙල්වල සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ සහ රසය භුක්ති විඳීමට ආරක්ෂිතම සහ වඩාත් ම ඵලදායි ක්‍රමය වන්නේ හැකි සෑම විට ම ආහාර පිසීම සඳහා නැවුම් තෙල් භාවිත කිරීම බව අවබෝධ කර ගැනීම වැදගත් වේ. එනම් භාවිත කරන ලද පොල්තෙල් නැවත භාවිතයෙන් ඇති විය හැකි අවාසි, ප්‍රත්‍යක්ෂ ප්‍රතිලාභවලට එරෙහි ව හොඳින් කිරා මැන බැලිය යුතු ය.
- පෝෂණය පිරිහීම
පොල්තෙල් ප්‍රතිඔක්සිකාරක සහ ප්‍රයෝජනවත් සංයෝගවලින් පොහොසත් වේ. කෙසේ වෙතත්, මෙම සංයෝගවලට නැවත නැවත උණුසුම් වීමට සහ ඔක්සිජන්වලට නිරාවරණය වන විට දිරාපත් වීමට ප්‍රතිශක්තියක් නැත.
පොල්තෙල් ඇතුළු පිසින තෙල් අධික උෂ්ණත්වයක දී රත් කිරීමෙන් ප්‍රතිඔක්සිකාරක සහ අනෙකුත් ජෛව ක්‍රියාකාරී සංරචක බිඳ වැටීමට හේතු විය හැකි බව පර්යේෂණවලින් පෙනී යයි.
කෘෂිකාර්මික හා ආහාර රසායන විද්‍යාව පිළිබඳ ජර්නලයේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී ඇත්තේ, පොල්තෙල් බහු තාප චක්‍රවලට භාජනය වූ විට පොල් තෙල්වල ඇති පොලිෆෙනෝල් ප්‍රමාණය සැලකිය යුතු ලෙස අඩු වූ බවයි. පොලිෆෙනෝල් යනු ඔක්සිකාරක හානිවලින් ෙසෙල ආරක්ෂා කිරීම සඳහා තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරන ප්‍රතිඔක්සිකාරක වේ.
- හානිකර සංයෝග සෑදීම
තවත් වැදගත් කරුණක් වන්නේ හානිකර සංයෝග සෑදීමයි. පොල්තෙල් ඇතුළු පිසින තෙල් නැවත නැවතත් අධික උෂ්ණත්වයට නිරාවරණය වන විට, එය හානිකර ද්‍රව්‍ය ජනනය කරන රසායනික වෙනස්කම්වලට භාජනය විය හැකි ය. එවැනි එක් සැලකිල්ලක් වන්නේ ෙසෙලවලට හානි කළ හැකි සහ පිළිකා සහ හෘද වාහිනී රෝග ඇතුළු විවිධ නිදන්ගත රෝග සඳහා දායක විය හැකි ඉහළ ප්‍රතික්‍රියාශීලී අණු නිෂ්පාදනය කිරීමයි.
මීට අමතර ව, තෙල් නැවත භාවිත කිරීමේ ක්‍රියාවලිය ට්‍රාන්ස් මේද ඔර්බි ඪේඑි- සෑදීමට හේතු විය හැකි ය. ට්‍රාන්ස් මේදය යනු ආහාරමය මේද වර්ගයකි. සියලූ ම මේද අතර ට්‍රාන්ස් මේදය සෞඛ්‍යයට නුසුදුසු ම වේ. ට්‍රාන්ස් මේදය හෘද සෞඛ්‍යයට අහිතකර බලපෑම් සඳහා මූලික වේ. මන්ද ඒවාට ඛෘඛ නම් නරක කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම ඉහළ නැංවිය හැකි අතර හෘද රෝග අවදානම ද වැඩි කරයි. පොල්තෙල්වලින් ස්වාභාවික ව ම ට්‍රාන්ස් මේද අඩු වන නමුත් විශේෂයෙන් තෙල් අධික උෂ්ණත්වයකින් රත් කළ හොත් එනම් නැවත භාවිත කිරීමේ ක්‍රියාවලියට ගිය විට ඒවා සෑදීමට හේතු විය හැකි ය.
- රසය වෙනස් වීම
රසය වෙනස් වීම සිදු වන්නේ තෙල්වලින් කලින් පිසූ ආහාරවල රස සහ සුවඳල තෙල් විසින් තෙල් තුළ රඳවා ගැනීමෙනි. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, විවිධ කෑම වර්ග පිළියෙල කිරීම සඳහා නැවත භාවිත කරන ලද තෙල් භාවිත කරන විට, අතීත ආහාරවල රස වර්තමාන ආහාරයේ රසයට ගෙන ආ හැකි ය. නිදසුනක් වශයෙන්, මීට පෙර මාළු බැදීමට පොල්තෙල් භාවිත කළේ නම්, මාළු සුවඳ සහ රසය ඉතිරි වූ තෙල් තුළ පැවතිය හැකි අතරල එය පැර්‍ණ රස හෝ මුහුදු නො වන ආහාර පිසීම සඳහා නුසුදුසු විය හැකි ය. මෙම රස හුවමාරුව සූපශාස්ත්‍රයේ ගුණාත්මකභාවයට බාධාවක් විය හැකි අතර අනවශ්‍ය ප්‍රතිඵලවලට ද මග පාදයි.
- නරක් වීමේ අවදානම වැඩි වීම
පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීම හා සම්බන්ධ පොදු ගැටලූවක් වන්නේ ආහාර නරක් වීමයි. ඉහළ සංතෘප්ත මේද අන්තර්ගතය නිසා පොල්තෙල් සාපේක්ෂ වශයෙන් ස්ථායි වන අතර එමගින් වැඩි අසංතෘප්ත මේද අන්තර්ගතයක් සහිත තෙල්වලට සාපේක්ෂ ව ඔක්සිකරණයට ඇති ඉඩකඩ අඩු ය. කෙසේ වෙතත්, දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ ඔක්සිජන් හා ආලෝකයට නිරාවරණය වන විට පොල් තෙල් පවා නරක් විය හැකි ය. එම රළු බව තෙල්වල රසයට සහ සුවඳට බලපානවා පමණක් නො ව සෞඛ්‍ය අවදානම් ද ඇති කරයි.
- සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ ගැටලූ
පාවිච්චි කරන ලද පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීමෙන් සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ ගැටලූ මතු විය හැකි ය. ඉවුම් පිහුම් තෙල් නැවත නැවතත් රත් කර ආහාර අංශ=වලට නිරාවරණය වන විට එය බැක්ටීරියා සහ දිලීර ඇතුළු ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ගේ අභිජනන භූමියක් බවට පත් වේ. මෙමගින් ආහාර මගින් බෝවන රෝග ද ඇති විය හැකි ය.
සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ ගැටලූ අවම කිරීම සඳහා ඕනෑ ම ආහාර අං ශුහෝ වෙනත් රොඩු ඉවත් කිරීම සඳහා භාවිත කරන ලද පොල් තෙල් පෙරීම ඉතා වැදගත් වේ. එපමණක් නො ව ක්ෂුද්‍රජීවී වර්ධනය මන්දගාමි කිරීම සඳහා සිසිල් අඳුරු ස්ථානයක – වාතය රහිත භාජනයක නිසි ලෙස ගබඩා කිරීම ද අත්‍යවශ්‍ය වේ. එසේ වුව ද අපවිත්‍ර වීමේ අවදානම පවතින අතර නැවත භාවිත කරන ලද පොල්තෙල්වල ආරක්ෂාව සහතික කිරීම සඳහා සනීපාරක්ෂක පිළිවෙත් අවශ්‍ය වේ.
- දුම් ලක්ෂ්‍යය අඩු වීම
පිරිපහදු නො කළ පොල්තෙල්වලට (එනම් වර්ජින් පොල්තෙල්) 350°ක දුම් ලක්ෂ්‍යයක් සහිත ශක්තිමත් පොල් රසයක් සහ සුවඳක් ඇති අතරල පිරිපහදු කළ පොල්තෙල්වල මධ්‍යස්ථ රසයක් සහ 400°ක ඉහළ දුම් ලක්ෂ්‍යයක් ඇත. පොල්තෙල් නැවත නැවත රත් කිරීමෙන් එහි දුම් ලක්ෂ්‍ය අඩු කළ හැකි ය. දුම් ලක්ෂ්‍ය අඩු වන විට, ඉහළ උෂ්ණත්වල පිසීමේ ක්‍රම සඳහා භාවිතය යෝග්‍ය නො වන අතර මෙම ගැටලුව මග හරවා ගැනීම සඳහා පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීමේදී දුම් ලක්ෂ්‍යය අඩු වීම ගැන සැලකිලිමත් වීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
- පෝෂණය පිරිහීම
පොල්තෙල් ප්‍රතිඔක්සිකාරක සහ ප්‍රයෝජනවත් සංයෝගවලින් පොහොසත් වේ. කෙසේ වෙතත්, මෙම සංයෝගවල නැවත නැවත උණුසුම් වීමට සහ ඔක්සිජන්වලට නිරාවරණය වන විට දිරාපත් වීමට ප්‍රතිශක්තියක් නොමැත.
පොල්තෙල් ඇතුළු පිසින තෙල් අධික උෂ්ණත්වයක දී රත් කිරීමෙන් ප්‍රතිඔක්සිකාරක සහ අනෙකුත් ජෛව ක්‍රියාකාරී සංරචක බිඳවැටීමට හේතු විය හැකි බව පර්යේෂණවලින් පෙනී යයි. මෙම සංයෝග පොල්තෙල් සමඟ සම්බන්ධ විය හැකි සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ බොහොමයකට වගකිව යුතු ය. එනම් එහි ප්‍රති-ගිනි අවුලූවන Aබඑස-සබකේපප්එදරහ- සහ ප්‍රති-ක්ෂුද්‍ර ජීවී Aබඑසපසජරදඉස්ක- ගුණාංග වැනි ය.
- හානිකර සංයෝග සෑදීම
තවත් වැදගත් කරුණක් වන්නේ හානිකර සංයෝග සෑදීමයි. පොල්තෙල් ඇතුළු පිසින තෙල් නැවත නැවතත් අධික උෂ්ණත්වයට නිරාවරණය වන විට, එය හානිකර ද්‍රව්‍ය ජනනය කරන රසායනික වෙනස්කම්වලට භාජනය විය හැකි ය.
එවැනි එක් සැලකිල්ලක් වන්නේ ෙසෙලවලට හානි කළ හැකි සහ පිළිකා සහ හෘද වාහිනී රෝග ඇතුළු විවිධ නිදන්ගත රෝග සඳහා දායක විය හැකි ඉහළ ප්‍රතික්‍රියාශීලී අණු නිෂ්පාදනය කිරීමයි. එබැවින් පොල්තෙල් නැවත නැවත රත් කිරීමෙන් හානිකර ද්‍රව්‍ය මුදා හරින අතර එම තෙල් නිතිපතා පරිභෝජනය කරන විට සෞඛ්‍ය අවදානමක් ඇති වීමේ හැකියාව ඉතා ඉහළ ය.
- රසය වෙනස් වීම
පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීමෙන් රසය වෙනස් වීමක් සිදු විය හැකි ය. මන්ද, මෙය සිදු වන්නේ තෙල්වලින් කලින් පිසූ ආහාරවල රස සහ සුවඳ තෙල් විසින් තෙල් තුළ රඳවා ගැනීමෙනි. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, අප විවිධ කෑම වර්ග පිළියෙල කිරීම සඳහා නැවත භාවිත කරන ලද තෙල් භාවිත කරන විට, අතීත ආහාරවල රස අපේ වර්තමාන ආහාරයේ රසයට ගෙන යා හැකි ය.
නිදසුනක් වශයෙන්, මීට පෙර මාළු බැදීමට පොල්තෙල් භාවිත කළේ නම්, ඉතිරි මාළු සුවඳ සහ රසය තෙල් තුළ පැවතිය හැකි අතර එය පැර්‍ණරස හෝ මුහුදු ආහාර නො වන ආහාර පිසීම සඳහා නුසුදුසු විය හැකි ය. මෙම රස හුවමාරුව සූපශාස්ත්‍රයේ ගුණාත්මකභාවයට බාධාවක් විය හැකි අතර අනවශ්‍ය ප්‍රතිඵලවලට මග පාදයි.
- නරක් වීමේ අවදානම වැඩි වීම
පොල්තෙල් නැවත භාවිතා කිරීම හා සම්බන්ධ පොදු ගැටලූවක් වන්නේ නරක් වීමයි. ඉහළ සංතෘප්ත මේද අන්තර්ගතය නිසා පොල්තෙල් සාපේක්ෂ වශයෙන් ස්ථායී වන අතර එමඟින් වැඩි අසංතෘප්ත මේද අන්තර්ගතයක් සහිත තෙල්වලට සාපේක්ෂ ව ඔක්සිකරණයට ඇති ඉඩකඩ අඩු ය. කෙසේ වෙතත්, දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ ඔක්සිජන් හා ආලෝකයට නිරාවරණය වන විට පොල් තෙල් පවා නරක් විය හැකි ය. එම රළුබව තෙල්වල රසයට සහ සුවඳට බලපානවා පමණක් නොව සෞඛ්‍ය අවදානම් ද ඇති කරයි.
- සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ ගැටලූ
පාවිච්චි කරන ලද පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීමෙන් සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ ගැටලූ මතු විය හැකි ය. ඉවුම් පිහුම් තෙල් නැවත නැවතත් රත් කර ආහාර අංශ=වලට නිරාවරණය වන විට එය බැක්ටීරියා සහ දිලීර ඇතුළු ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ගේ අභිජනන භූමියක් බවට පත්වේ. මෙම ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් තෙල්වල ගුණනය (වර්ධනය) කළ හැකි අතර තෙල් නිසි ලෙස හසුරුවමින් ගබඩා නො කළ හොත් ආහාර මඟින් බෝවන රෝග ද ඇති විය හැකි ය.
සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ ගැටලූ අවම කිරීම සඳහා ඕනෑ ම ආහාර අං ශුහෝ වෙනත් රොඩු ඉවත් කිරීම සඳහා භාවිතා කරන ලද පොල් තෙල් පෙරීම ඉතා වැදගත් වේ. එපමණක් නොව ක්ෂුද්‍රජීවී වර්ධනය මන්දගාමී කිරීම සඳහා සිසිල් අඳුරු ස්ථානයක වාතය රහිත භාජනයක නිසි ලෙස ගබඩා කිරීම ද අත්‍යවශ්‍ය වේ. එසේ වුව ද අපවිත්‍ර වීමේ අවදානම පවතින අතර නැවත භාවිත කරන ලද පොල්තෙල්වල ආරක්ෂාව සහතික කිරීම සඳහා සනීපාරක්ෂක පිළිවෙත් අවශ්‍ය වේ.
- දුම් ලක්ෂ්‍යය ීපදනැ ඡදසබඑ- අඩු වීම
පිරිපහදු නො කළ පොල්තෙල් (එනම් වර්ජින් පොල්තෙල්) 350°ක දුම් ලක්ෂ්‍යයක් සහිත ශක්තිමත් පොල් රසයක් සහ සුවඳක් ඇති අතර පිරිපහදු කළ පොල්තෙල් මධ්‍යස්ථ රසයක් සහ 400°ක ඉහළ දුම් ලක්ෂ්‍යයක් ඇත. පොල්තෙල් නැවත නැවත රත් කිරීමෙන් එහි දුම් ලක්ෂ්‍යයක් අඩු කළ හැකි ය. දුම් ලක්ෂ්‍යයක් අඩු වන විට, ඉහළ උෂ්ණත්ව පිසීමේ ක්‍රම සඳහා භාවිතය යෝග්‍ය නො වන් අතර මෙම ගැටළු මඟහරවා ගැනීම සඳහා පොල්තෙල් නැවත භාවිත කිරීමේදී දුම් ලක්ෂ්‍යය අඩු වීම ගැන සැලකිලිමත් වීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
රජින්ද්‍රා සිරිවර්ධන
පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන ආයතනය
Kevin. (2022, November 11). Hippy Gouimet. Retrieved from Hippy Gouimet Web site: https://www.hippygourmet.com/is-it-healthy-to-reuse-cooking-coconut-oil/
LA TOURANGELLE. (n.d.). Retrieved from LA TOURANGELLE Web site: https://latourangelle.com/pages/what-does-smoke-point-mean#:~:text=
However%2C%20this%20is%20a%20good,ideal%20for%20high%2Dheat%20frying
MedlinePlus. (n.d.). Retrieved from MedlinePlus Web site: https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000786.htm#:~:text=
Trans%20fat%20is%20a%20type,fats%2C%20like%20shortening%20or%20margarine.
Migala, J. (2022, May 20). EVERYDAY HEALTH. Retrieved from EVERYDAY HEALTH Web site: https://www.everydayhealth.com/diet-nutrition/diet/coconut-oil-health-benefits-nutrition-facts-uses-more/